به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - سرزمین غزه، تاریخی چهار هزار ساله دارد که در طول این قرون و اعصار، بارها مورد هجوم حکومت‌های مختلف قرار گرفته و هر بار سرافراز از مقاومت، توانسته است، فرهنگ، هویت و سرزمین خود را حفظ کند. علاوه بر آنکه در منابع ثبت شده غزه در سال‌های ۱۹۰۳ و ۱۹۱۴ زلزله‌های مخربی را تجربه کرد و در فاصله میان ده سال نیز، «غزه» بازسازی شده است.
با بررسی تاریخی ویژگی مردمان این سرزمین، می‌توان راز و رمز مقاومت این منطقه در مقابل کشورهای اسرائیل و آمریکا را کشف کرد. منطقه‌ای کوچک به وسعت شهر «اهواز» ولی دارای مردمی توانمند که در آخرین نبرد خود شاهد ۴۶۶ روز تهاجم مستمر و کشتار وسیع ساکنان بود اما باز هم مقاوم ماند و پیروز شد.
غزه، سرزمینی به قدمت تاریخ
غزه، از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است که در نقطه اتصال میان دو قاره کهنِ آفریقا و اروپا قرار گرفته است. این سرزمین در طول تاریخ، نقطه اولیه مقابله با هر گونه تهاجم زمینی یا دریایی به منطقه تاریخی شامات یا شمال سرزمین کهن مصر بوده است. این موقعیت خاص به گونه‌ای بوده که تقریبا همه حکومت‌های قدرتمند در طول هزاران سال، خواستار تسلط بر این منطقه بوده‌اند.
در منطقه غزه امروزی می‌توان نشانه‌های تاریخی از حملات آشوری‌ها، مصری‌ها، کلدانی‌ها، ایرانی‌ها، یونانی‌ها، رومی‌ها، اعراب، صلیبی‌ها، ترک‌ها، یهودیان، فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها و اسرائیلی‌ها به این سرزمین یافت.
غزه در دوران باستان، به عنوان نخستین و تنها بندر در شرق مدیترانه، در مسیر راه‌های تجاری دنیا باستان قرار گرفته بود، این مسیر تجاری از حضر موت و یمن آغاز می‌شد و بعد از عبور از این سرزمین به هندوستان فعلی منتهی می‌شد. در قرون بعد نیز این منطقه، به عنوان اصلی‌ترین بندر در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و بازار معروف «القیساریه» به عنوان بازار اصلی ادویه، در این منطقه قرار داشت.
به همین دلیل است که سال‌ها قبل از تولد پیامبر اکرم(ص)، «هاشم»، جد ایشان، در جریان یکی از سفرهای تجاری خود به شام، در این شهر از دنیا رفته و هم اکنون مزار ایشان در این منطقه شناخته شده است.
این موقعیت خاص، تسلط بر این سرزمین را به عنوان مقدمه سیطره بر مسیرهای نظامی و تجاری میان دو قاره تبدیل کرده بود، وجود آب‌های شیرین و سرزمین حاصلخیز، این سرزمین را به عنوان منزلگاه همه کاروان‌های تجاری که از مسیر مصر به شام یا برعکس در تردد بودند، قرار گرفته بود تا قبل از ورود به صحرا یا بعد از عبور از آن، نیازهای خود را برطرف کنند.
شهرت این شهر، در زمان‌های قدیم به گونه‌ای بود که علاوه بر وجود نام غزه و اوصاف آن در کتاب‌های مقدس «تورات و انجیل»، در کتاب‌های «معجم البلدان» یاقوت حموی، «فتوح الشام» واقدی، «فتوح البلدان» بلاذری و «سلوک لمعرفه الملوک» نام آن آمده است.
همچنین در دوران معاصر نیز کتاب‌هایی مانند «خطط الشام» محمد کردعلی، «المحفوظات الملکیه المصریه» اسد رستم، «History of the City of Gaza» اثرام.أی.مایر، و«Gaza» اثر تاریخ‌نگار فرانسوی «چارلز کلیر مونت ژانی» و کتاب‌های دیگر که به زبان‌های عربی، انگلیسی، فرانسه و ترکی تدوین شده است، خصوصیات تاریخی این شهر و ویژگی مقاومت و سلحشور مردمان آن بیان شده است.
از کتاب‌های جدیدی که درباره تاریخ غزه نگارش شده کتاب «عارف العارف» شهردار سابق غزه، بنام «تاریخ غزه» است که تاریخ این شهر را با رعایت تسلسل زمانی به قلم نگارش درآورده است. «اتحاف الاعزه فی تاریخ غزه» کتاب دیگری است اثر شیخ عثمان الطباع از مهمترین تاریخ‌نگاران فلسطینی که در باره غزه کتاب نوشته است.
همچنین در کتاب «کتابشناسی غزه» که در دیماه سال جاری منتشر و رونمایی شد، کتاب‌های مرتبط با این سرزمین که به ۱۴ زبان دنیا نگاشته شده، معرفی شده است. این کتاب می‌تواند منبع غنی برای مطالعات برای شناخت بهتر این سرزمین باشد.
نام‌های غزه در تاریخ
سرزمین «غزه» در طول تاریخ بارها توسط حکومت‌های مختلف تصرف شده، اگر چه مردم آن هیچگاه تسلیم مهاجمان نشدند و به مرور توانستند هویت خود را بر این سرزمین، تثبیت کنند. در دوران اشغال این سرزمین در طول این قرن‌های متمادی، نام این منطقه تغییراتی کرده و برای شناخت بهتر وضعیت این شهر در تاریخ، لازم است این نام‌ها معرفی شوند تا امکان جستجو در منابع و کتاب‌های تاریخی آسان‌تر شود.
سکونت در این منطقه، قدمتی حدود ۳ هزار سال پیش از میلاد دارد، ولی برای اولین بار، عنوان این منطقه به عنوان «غزه» به دوره حکومت تحوتمس سوم، پادشاه مصر، باز می‌گردد که به عنوان «هزاتو» (Hazattu) از این شهر نام برده شده است. همچنین نام این شهر در نقشه «مادبا» که قدیمی‌ترین نقشه سرزمین مقدس است، دیده می‌شود.
در منابع تاریخی آمده است: عرب‌ها به عنوان نخستین ساکنان، آن را «غزه» نامیدند و بنی اسراییل، آن را «عزه» و کنعانی‌ها «هزانی» و مصری‌ها «غازاتو» و «غاداتو» و آشوریان «عزاتی» می‌شناختند. در فرهنگ یونانی می‌توان نام‌های «ایونی» و «مینودا» و «قسطندیا» را درباره این منطقه یافت.
این نکته را نیز باید گفت که اگر چه در مورد ریشه کلمه «غزه» اختلاف وجود دارد، اما برخی از جمله «اوسابیوس Eusabus» در کتاب خود با عنوان «Onomostica Sacra» و «ویلیام سمث» در لغت نامه، «عهد قدیم»، به عنوان کتاب مقدس یهودیان، این کلمه را بر گرفته از ریشه کلمه «عزت و پایداری و قدرت» می‌دانند. علت این نامگذاری هم در منابع تاریخی، جنگاوری و شجاعت ساکنین غزه در مقابله با دشمنان اعلام شده است.
در بخش های دیگر این نوشتار، تاریخ نبردهای تاریخی در سرزمین غزه، بررسی خواهد شد.
سید علی اصغر حسینی / ابنا
......................
پایان پیام
نظر شما