به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست علمی «اسماعیلیه نزاری آقاخانی؛ تعامل، تغافل یا تقابل» روز پنج شنبه ۲ اسفند ۱۴۰۳ با ارائه حجت الاسلام و المسلمین دکتر «مهدی فرمانیان» استاد تمام دانشگاه ادیان و مذاهب و معاون علمی و فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) و دکتر «مرتضی دامن‌پاک جامی» سفیر سابق ایران در دانمارک، دکتری روابط بین‌المل و پژوهشگر ارشد سیاست خارجی در سالن جلسات مجمع جهانی اهل بیت(ع) قم برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام دکتر فرمانیان به گوشه‌ای از فعالیت‌های خود درباره اسماعیلی اشاره کرد و اظهار داشت: بنده 25 سال است که درباره اسماعیلیه کار علمی کرده‌ام و این مسیر را با رویکرد تعاملی و نگاه مثبت طی کردم.
وی ادامه داد: حضرت امام خمینی(ره)، آیت‌الله خویی و رهبر معظم انقلاب، اسماعیلیه را جزء مسلمانان می‌دانند. برای نمونه رهبر معظم انقلاب در پاسخ به استفتائی درباره اسماعیلیه می‌گوید: «مجرد عدم اعتقاد آنان به شش امام دیگر از ائمه معصومین(علیهم السلام) و یا عدم اعتقادشان به واجبات دینی و احکام شرعی تا زمانی که به انکار اصل دین یا نبوت خاتم الانبیاء(علیه وآله الصلاة والسلام) منجر نشود، موجب کفر و نجاست نمی شود، مگر این که از آن‌ها دشنام و اهانت به یکی از امامان معصوم(ع) صادر شود.»
وی درباره فعالیت‌های اسماعیلیه گفت: اسماعیلیه در بازسازی مسجد کوفه مشارکت داشتند. همچنین اولین کسانی که ضریح امام حسین(ع) را شش گوشه ساختند، اسماعیلیه بودند. از سوی دیگر آنان برای بازسازی و حرم امام موسی کاظم(ع) اعلام آمادگی کردند. من جایی ندیدم که اسماعیلیان ائمه ما را سبّ کنند بلکه به امامان ما احترام می‌گذارند.
معاون علمی و فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) تأکید کرد: همه مراجع و بزگان شیعه در طول تاریخ در گذشته و حال، اعلام کرده‌اند که اسماعیلیه مسلمان هستند و عالم بزرگی از شیعیان را ندیدم که علیه اسماعیلیان کتابی نوشته باشد. عقاید اسماعیلیه به مراتب از علویون سوریه به ما نزدیک‌تر است، چون علوین سوریه غلوّ دارند و برای آنان اباحه‌گری اصل است اما اسماعیلیه در طول تاریخ، شریعتمدار هستند.
وی درباره کریم شاه الحسینی یا آقاخان گفت: وی در مدرسه انگلیسی‌ها درس خواند و با تفکر غربی رشد کرد، به همین دلیل تفکر سکولار را رواج می‌داد.
دکتر فرمانیان با اشاره به اینکه 95 درصد از فقه اسماعیلیه با فقه ما مشترک است، افزود: قاضی نعمان از فقهای اسماعیلیه، علی‌رغم اینکه به سه یا چهار تن از امامان اسماعیلیان خدمت کرد ولی هر چه روایت نقل و بحث فقهی کرده، به روایات شش امام شیعه استناد کرده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره ضوابط تکفیر گفت: خوارج همه‌ی مرتکبان گناه کبیره را کافر می‌دانستند اما مشهور شیعه، اشاعره و ماتریدیه، ایمان را اقرار به زبان و تصدیق به قلب می‌دانند لذا عمل جزء ایمان نیست بلکه از لوازم ایمان است. از طرف دیگر، منکر ضروری دین کافر است و انکار اگر تعلیمی یا از روی جهل یا شبهه باشد موجب کفر نیست.
این استاد دانشگاه، در پایان بر لزوم تعامل با اسماعیلیان تأکید کرد و اظهار داشت: می‌توانیم با اسماعیلیه مثل پاپ، اهل سنت و علویون تعامل داشته باشیم چون برای همکاری ظرفیت وجود دارد و اشتراکات زیادی با آنان داریم.
در ادامه این نشست دکتر «مرتضی دامن‌پاک جامی» به تاریخچه و ریشه‌های پیدایش اسماعیلیه اشاره کرد و گفت: اسماعیلیان صرفاً در عرصه‌های فکری فعال نبودند بلکه به دنبال اندیشه‌های حکمرانی نیز بودند و در سه مقطع، حکومت تشکیل دادند.
وی ادامه داد: اسماعیلیان منشأ خدمات فکری و ادبی در جهان اسلام بودند و در عرصه تجارت و مباحث علمی حضور داشتند و در دوره آنان شهر قاهره توسعه پیدا کرد.
پژوهشگر ارشد سیاست خارجی درباره شخصیت و فعالیت‌های کریم آقاخان اظهار داشت: وی چون در انگلیس زندگی می‌کرد تلاش کرد تا امامت اسماعیلیان را به شکل نوین در جهان نشان دهد، لذا اقدام به تشکیل مجموعه‌ای کرد که به «شبکه توسعه آقاخان» معروف شد. او با ورود به حوزه‌های مختلف، به کشورهای کمتر توسعه یافته کمک‌های مالی می‌کرد.
وی ادامه داد: کریم آقاخان در بیست سالگی به امامت رسید و به مرور به شخصیت کاریزمایی تبدیل شد به گونه‌ای که مقامات رسمی با وی ملاقات می‌کردند. وی در لیسبون پرتغال مرکز بزرگی ایجاد کرد و از آنجا با بیست میلیون طرفدار خود در سراسر جهان ارتباط برقرار می‌کرد. البته پرتغال با میزبانی از آقاخان به دنبال بازگشت به مستعمرات سابق است. برای نمونه پادشاه پرتغال برای سفر به موزامبیک، از هواپیمای اسماعیلی‌ها استفاده می‌کند.
دکتر دامن‌پاک جامی درباره فعالیت‌های «شبکه توسعه آقاخان» عنوان کرد: این شبکه علاوه بر کمک‌های بشر دوستانه به جوامع آسیب‌دیده، سعی می‌کند از جان و مال پیروان خود محافظت کند. برای نمونه بعد از تسلط طالبان بر افغانستان، «شبکه توسعه آقاخان» جمعیتی حدود دو یا سه هزار نفر را از این کشور به کشورهای مختلف اروپایی و آمریکایی منتقل کرد.
وی اضافه کرد: ما با شبکه گسترده‌ای از اسماعیلیه مواجه هستیم که غیر از سرزمین، همه چیز دارند و شبکه توسعه آقاخان، خودشان را جامعه شیعه معتدل نشان می‌دهند.
پژوهشگر ارشد سیاست خارجی در پایان گفت: ما با بُهره‌های اسماعیلی ارتباطات خوبی داشته‌ایم اما با اسماعیلی‌های آقاخانی اینگونه نبودیم در حالی که با توجه به ظرفیت‌ها و مشترکات زیادی که با هم داریم فرصت خوبی برای همکاری و تعامل داریم.
...........................
پایان پیام/ 167
نظر شما