به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست تحلیلی خبری «بررسی و تبیین روند انتشار ترجمه‌های فارسی قرآن کریم در چهار دهۀ اخیر» در جریان نمایشگاه قرآن با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی، حسین استادولی و مسعود انصاری در بخش محتوایی بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.
سخنرانی‌های مرحوم حمیدزاده در تاریخ منبر ایران خواهد ماند
حجت‌الاسلام والمسلمین خسروی در ابتدای این مراسم با گرامیداشت یاد حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر حمیدزاده گیوی دربارۀ سخنرانی‌های وی یادآور شد: مرحوم حمیدزاده گیوی هم خوب حرف می‌زد و هم حرف خوب می‌زد. قبل از انقلاب دو سخنران گل کردند و سخنانشان دست به دست می‌چرخید؛ یکی حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی که در جریان مراسم هفتم حاج‌آقا مصطفی لقب امام را به امام(ره) داد و دیگری هم مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدزاده که سخنرانی‌هایش کمی قبل از انقلاب حتی از رادیوهای بیگانه پخش شد.
وی ادامه داد: مرحوم حمیدزاده حافظ نهج البلاغه بود و سخنرانی‌ای نداشت مگر اینکه یادی از نهج البلاغه کند. دو سال قبل، در افتتاحیۀ نمایشگاه قرآن، کتاب هفت جلدی شرح نهج البلاغه علی(ع) رونمایی شد و سخنرانی مرحوم حمیدزاده در جریان آن رونمایی به قدری قوی بود که همه را میخکوب کرده بود و پس از آن رئیس شورای عالی حوزه‌های علمیه که سخنرانی را از تلویزیون می‌دید تماس گرفت و به مرحوم حمیدزاده گفت شما آبروی روحانیت هستید. قطعاً سخنرانی‌های مرحوم حمیدزاده در تاریخ منبر ایران خواهد ماند همان‌طور که سخنرانی‌های مرحوم فلسفی ماند.
عضو مجمع روحانیون مبارز دربارۀ شخصیت حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدزاده گیوی اظهار کرد: ایشان متواضع، مؤدب و متین بود و سعی می‌کرد خود را با آموزه‌های نهج البلاغه وفق دهد.
پس از انقلاب با عنصر دقت در ترجمۀ قرآن مواجه شدیم
انصاری در ادامۀ این نشست دربارۀ وضعیت ترجمۀ قرآن قبل از انقلاب اسلامی گفت: سال‌ها بود که ترجمۀ قرآن در گیرودار تحت‌اللفظی بودن اسیر شده بود و ذائقۀ ایرانی ابتدا نمی‌توانست خود را با ترجمۀ قرآن آشتی بدهد تا اینکه دو ترجمۀ قرآن پدید آمدند که یکی متعلق به مرحوم الهی قمشه‌ای و دیگری متعلق مرحوم آیتی بود. قمشه‌ای و آیتی ساختار تحت اللفظی را شکستند و سعی کردند با مخاطب آشتی کنند و نثری معیار ارائه بدهند.
وی دربارۀ وضعیت ترجمۀ قرآن پس از انقلاب اسلامی بیان کرد: پس از انقلاب اسلامی با عنصر «دقت» مواجه شدیم و مترجمین دریافتند که تنها دانش برای ترجمه کافی نیست بلکه باید روش هم داشت. وقتی ترجمۀ مجتبوی آمد گام عظیمی به سوی عنصر دقت برداشته شد و پس از آن‌هم گام‌های بزرگ دیگری برداشته شد اما به نظرم امروز باید به سمت ترجمه‌های جمعی روشمند برویم.
مترجم برجستۀ قرآن دربارۀ تفاوت زبان عربی با فارسی اظهار کرد: باید توجه کرد که زبان قرآن یعنی زبان عربی با زبان فارسی از یک خانواده نیستند؛ زبان عربی پرتأکید است و وقتی در یک عبارت چهار تأکید می‌آورد کمر فارسی می‌شکند و ما مجبوریم در ترجمۀ فارسی برخی تأکیدها را کنار بگذاریم.
وی دربارۀ چگونگی وضعیت امروزی ترجمۀ قرآن به زبان فارسی تأکید کرد: اگر ترجمه‌های فارسی قرآن کریم به نقطۀ آرمانی نرسیده باشند لااقل به آن نقطه نزدیک شده‌اند.
وقوع انقلاب اسلامی و شکل‌گیری فضای نقد، دو علت بهبود ترجمه‌های قرآن هستند
استادولی ضمن تقدیر از امام‌خمینی(ره) برای برپایی نظام اسلامی و ایجاد فضایی برای توسعۀ علوم و معارف اسلامی دربارۀ وضعیت ترجمۀ قرآن در چهار دهۀ اخیر گفت: ترجمۀ قرآن بعد از انقلاب اسلامی کماً و کیفاً رشد داشته است. قبل از انقلاب ترجمه‌های موجود شاید به عدد انگشتان دست نمی‌رسید و از نظر کیفی هم وقتی آن زمان است ترجمۀ رهنما می‌آمد همه قد خم می‌کردند اما الان ترجمۀ رهنما درجۀ دو یا سه است، یا الان از ترجمۀ قمشه‌ای که آیت‌الله العظمی بروجردی تأیید کرده بودند ترجمه‌های خیلی بهتری وجود دارند.
وی در تبیین علت فراگیری ترجمۀ حسین الهی قمشه‌ای اظهار کرد: گل کردن ترجمۀ قمشه‌ای یکی به علت اخلاص اوست و یکی هم به علت بی‌صاحب بودنش است چون هیچ ناشری نیازی به دادن حقی به قمشه‌ای نداشت.
مترجم برجستۀ قرآن کریم ضمن توصیف خوب بودن وضعیت ترجمه‌های قرآن اخیر بیان کرد: ترجمه‌های خرمشاهی، گرمارودی، آیتی و یثربی اگر از نظر دقت ضعیف باشند از نظر قلمی خوب و روان هستند.
وی دربارۀ علل بهبود ترجمه‌های قرآن در چهار دهۀ اخیر گفت: یکی از علل بهبود ترجمه‌ها، وقوع انقلاب اسلامی و دیگری نقد شدن ترجمه‌هاست. مثلاً به تازگی آقای نادعلی عاشوری تلوکی 60 صفحه علیه ترجمۀ آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی و 60 صفحه علیه ترجمۀ من نوشتند که البته جواب می‌دهیم ولی این نفس نقد کردن مثبت است.
استادولی با اشاره به رشد ترجمه‌های بی‌خودی قرآن بیان کرد: ما اعلام آمادگی می‌کنیم کسانی که ترجمه‌شان رد می‌شود بیایند امتحان بدهند. ما علی رغم رشد کمی و کیفی ترجمه‌های قرآن، رشد ترجمه‌های بی‌خودی هم زیاد داریم چون برخی به دنبال مسائل علمی هستند، نه علمی.
علاقمندان به ترجمه کردن قرآن، ابتدا از اساتید فن تأیید بگیرند
حجت‌الاسلام والمسلمین خسروی در توصیه به کسانی که می‌خواهند ترجمه‌ای از قرآن ارائه بدهند گفت: افرادی که مایل به ترجمۀ قرآن هستند قبل از ترجمۀ کل قرآن، چند صفحه‌ای ترجمه کنند و به اساتید بدهند اگر مورد تأیید بود کار را ادامه بدهند تا احیاناً زحمت زیادی به خود ندهند.
وی در بیان اهمیت عنصر نقد یادآور شد: نقد همچنان باید ادامه یابد، 24 سال پیش نقدی از آقای خرمشاهی نسبت به ترجمۀ مرحوم قمشه‌ای چاپ کردم بعد آیت‌الله احمد بهشتی که استاد بنده هستند تماس گرفتند و گفتند مرحوم قمشه‌ای استاد ما بودند چرا نقدی علیه ایشان چاپ کردید که به استاد گفتم ما می‌خواهیم سنت‌شکنی کنیم و فضای نقد ایجاد کنیم، اگر شما هم نقد دارید ارائه بفرمایید تا چاپ کنیم که ایشان هم نقدی علیه نقد آقای خرمشاهی دادند و چاپ کردیم و بعد باز آقای خرمشاهی نقدی بر آن نقد ارسال کردند و شد نقدی بر نقدی بر نقد که آن را هم چاپ کردیم! و همچنان معتقدیم چنین فضایی باید وجود داشته باشد.
معاون علمی نمایشگاه قرآن افزود: 30 سال قبل با جمعی از شاعران خدمت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که آن‌زمان رئیس جمهور بودند رسیدیم که جلسۀ یک ساعته، سه ساعت به طول کشید و ایشان هم به طور جدی نقد می‌کردند و یادم هست می‌گفتند شعر باید چکش‌کاری شود تا شعر شود و خودشان پس از خوانده شدن اشعار، از حفظ می‌گفتند که آقای سبزواری فلان‌جا، آقای مشفق فلان‌جا و به همین ترتیب اشعار را یادآور شده و نقدشان را می‌گفتند.
...............
پایان پیام/ 320
