خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ نمونه های بسیاری درباره ی علم و اهمیت آن در قرآن کریم می باشد که به اندازه ای است که می توان کتابها درباره ی آن نگاشت. همچنین در احادیث موارد بسیاری در تجلیل از علم و فضیلت علماء یافت می شود که ذیلا به نمونه هایی از آن اشاره می شود:
قال رسول الله: خیر الدنیا والآخرة مع العلم وشر الدنیا والآخرة مع الجهل
خیر دنیا و آخرت همراه علم وشر دنیا و آخرت همراه جهل است.
در مقابل جهل منشا و ریشه همه بدبختی ها در دنیا و آخرت دانسته شده است، انسان جاهل روی سعادت را در هیچ یک از دو عالم نمی بیند به همین جهت است که در دیدگاه پیشوایان معصوم ما، مردم سه دسته بیشتر نیستند: یا عالم اند یا متعلم و یا بی ارزش.
قال امیر المومنین: العلم افضل شرف؛ لا شرف کالعلم؛ أشرف الشرف العلم.
علم برترین شرافت است. هیچ شرافتی همچون علم نیست، شریف ترین شرافت ها علم است.
همین شرافت برای علم کفایت می کند که کسی که آنرا خوب بلد نیست مدعی آن می شود و اگر اورا عالم بخوانند شاد می گردد و در نکوهش جهل همین کافی است که جاهل از آن بیزاری می جوید. شرافت و عظمت علم هم نزد مردم است و هم نزد خدا و با معیارهای خداپسندانه.
قال امیر المومنین: ان العلم حیاة القلوب ونور الابصار من العمر و قوة الابدان من الضعف؛
همانا علم حیات دل ها ونوردیدگان است و نیروبخش بدن های ناتوان
علم نوری است که مایه ی حیات روح و قلب انسان است؛ یعنی بدون این نور، قلب زنده نیست و نشانه های زندگی را ندارد. مقصود ار دیدگان در فرمایش امیرالمومنین هم می تواند ابصار القلوب باشد و هم ابصارالعیون، یعنی دیدگان دلها و دیدگان چشم ها، هم چشم دل می شود و هم چشم سر، هردو این ها نور می خواهد قلب انسان بدون نور علم نابینا و چشم انسان هم بدون نور بصر کور است.
قال أمیر المؤمنین (علیه السلام) : یا ایها الناس إعلموا إن کمال الدین طلب العلم والعمل به ألا وإن طلب العلم أوجب علیگم من طلب المال؛
ای مردم بدانید که دین هنگامی کامل و درست است که علم بیاموزید و علم خود را به کار بندید. آگاه باشید که تحصیل علم واجب تر از تحصیل مال است.
از حدیث مذکور می توان استنباط کرد که در سایه علم، ایمان کامل می شود چون انسان جاهل در دنیایی تاریک وظلمت جهل به سر می برد ولی انسان عالم با مطالعه و کسب علم به فلسفه آفرینش پی می برد و به وجود خالقی مقتدر ومدبر و دانا یقین حاصل می کند به دستورات الهی عمل می کند و به دنیایی روشن و شناخت قدم می گذارد.
این چند مورد که نمونه های بسیار دیگری از آنها در آثار حدیثی مسلمانان به دست می آید. نشان می دهد که نه تنها اسلام با دانش و علم تضادی ندارد، بلکه به نحوی ملازم آن است و ائمه اسلام به طور موکد بارها تکرار کرده اند که هیچ عبادت و فریضه ای بدون کسب آگاهی و بصیرت از مؤمنان پذیرفته نیست.
در واقع اگر هم در برخی ادیان و مکاتب دیگر، نزاعی میان علم و دین وجود داشته باشد، ربطی به اسلام ندارد و دلیل بزرگ آن توجه به آیات قرآن کریم و احادیث مأثور است که همگی مؤمنان را به دانش و آگاهی روز افزون دعوت می کند.
منابع
۱. قرآن.
۲. نهج البلاغه.
۳. انصاریان، حسین، ارزش کتاب و کتابخوانی، انتشارات دارالعرفان، قم، سال ۱۳۸۸.
۴. انصاری، عادات کتابخوانی کی و کجا شکل می گیرد، صنعت چاپ، آبان ۷۶.
۵. اصغرنژاد، حسین، بررسی وضعیت کتاب و کتابخانه در ایران، پیام کتابخانه، سال یازدهم، بهار ۱۳۸۰.
۶. القمی، ابن بابویه، امالی، بیروت: مؤسسة الأعلمی، ۱۴۰۰.
۷. امینی، ابراهیم، اسلام و تعلیم و تربیت، تهران، ۱۳۷۲.
۸. آبرامی، هوشنگ، کتاب و پدیده کم رشدی، تهران: انجمن کتابداران ایران، ۱۳۷۹.
۹. بلاذری، فتوح البلدان، قاهره، ۱۹۵۷، ج ۳
۱۰. برومند، مهدی، شیوه های تعلیم و تعلم در قرآن، ۱۳۷۹، تهران: کتاب مبین.
نظر شما