به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ پیش‌بینی‌های کارشناسان مبنی بر بی‌ثباتی و بحران در عرصه‌های مختلف از جمله امنیتی، سیاسی و اجتماعی در سوریه پسا اسد، در حال تحقق است. همان‌طور که با آغاز بحران در سال ۲۰۱۱ زمینه برای حضور نیروهای اشغالگر خارجی فراهم شد، اکنون نیز با تحولات جدید و دولت مرکزی متزلزل، اشغال خاک سوریه توسط طرف‌های خارجی و حتی تجزیه این کشور بیش از پیش به واقعیت نزدیک می‌شود.
در همین حال، ایالات متحده به‌عنوان یکی از طرف‌های دارای منافع در تحولات سوریه که در این کشور حضور نظامی دارد، در حال بهره‌برداری از این فرصت برای تثبیت هر چه بیشتر حضور نظامی خود است.
توسعه پایگاه‌های نظامی و انتقال تجهیزات به سوریه توسط آمریکا
بر همین اساس، گزارش‌های میدانی از منابع محلی نشان می‌دهد که در هفته‌های اخیر، سربازان و کاروان‌های متعددی از تجهیزات نظامی و لجستیکی و نیز مصالح ساختمانی توسط کامیون‌هایی با پرچم آمریکا از عراق و شمال شرق سوریه به رقه و مناطق غرب فرات ازجمله کوبانی منتقل شده‌اند که همگی حاکی از تصمیم آمریکا برای احداث پایگاه‌های جدید است.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه از جمله منابعی است که با اشاره به این مسئله، در گزارشی اعلام کرد: نیروهای آمریکایی کاروانی متشکل از ۵۰ کامیون حامل اتاقک‌های پیش‌ساخته، دوربین‌های نظارتی، بلوک‌های سیمانی، مخازن سوخت و ماشین‌آلات حفاری را به کوبانی ارسال کرده‌اند. پس از آن، نیروهای نظامی بیشتری شامل سربازان، تسلیحات، خودروهای زرهی، رادارها و تسلیحات ضد هوایی به این منطقه اعزام شده است.
اعضای این نهاد نظارتی، کاروان یادشده را در بزرگراه حسکه-رقه مشاهده کرده‌اند که به سمت منطقه کوبانی در حومه شرقی حلب در حرکت بوده و توسط خودروهای نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) اسکورت نظامی می‌شده است. در همین حال پنتاگون از پاسخ به سؤالات درباره این کاروان‌ها خودداری کرده و تنها تأکید کرده است که حضور آمریکا در سوریه تحت مأموریت ائتلاف بین‌المللی موسوم به ضد داعش ادامه خواهد داشت.
با این حال، سخنگوی پنتاگون در پاسخ به سؤالی درباره انتقال مصالح ساختمانی به کوبانی برای حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه در مقابل حملات ترکیه واکنش نشان داد. اکثریت اعضای این گروه را کُردها تشکیل می‌دهند و ترکیه کُردها را دشمن اصلی خود می‌داند.
سابرینا سینگ، سخنگوی پنتاگون، دراین‌باره اعلام کرد: ما همچنان بر مأموریت خود برای تضمین شکست پایدار داعش متمرکز هستیم. اما در مورد نیروهای آمریکایی در کوبانی، در حال حاضر هیچ برنامه یا قصدی برای تعیین وضعیت آنها وجود ندارد.
بااینکه سینگ تأکید کرده که هیچ برنامه‌ای برای ساخت پایگاه جدید در کوبانی یا مناطق دیگر وجود ندارد، اما سابقه نظامی آمریکا نشان می‌دهد که ارتش این کشور مجموعه‌ای از تأسیسات با عناوین مختلف در سراسر جهان دارد که هزاران نیروی نظامی و تجهیزات جنگی را در خود جای داده و لزوما همه آنها از سوی ارتش آمریکا به‌عنوان پایگاه نظامی اعلام و معرفی نمی‌شوند.
علاوه بر این، در حالی‌که آمار دقیقی از تعداد نیروهای آمریکایی در خاک عراق و سوریه وجود ندارد، برآوردها نشان می‌دهد که اکنون ۲۰۰۰ نظامی آمریکایی در سوریه حضور دارند، رقمی که بسیار بیشتر از ۹۰۰ نیروی اعلام‌شده در دسامبر گذشته است. در اکتبر ۲۰۱۹، ارتش آمریکا پس از تخلیه پایگاه نظامی خود در منطقه کوبانی، اعلام کرد که برای جلوگیری از افتادن آن به دست نیروهای روسیه و سوریه، با استفاده از دو جنگنده اف-15 تأسیسات باقی‌مانده در این پایگاه را بمباران کرده است.
این تأسیسات در امتداد بزرگراه راهبردی M4 واقع شده است. این جاده در طول جنگ از اهمیت اقتصادی و لجستیکی بالایی برخوردار بود و شهر حلب را به بندر لاذقیه متصل می‌کرد. پس از خروج آمریکا، نیروهای روسیه کنترل این تأسیسات را به دست گرفتند و تا زمان سرنگونی اسد در آنجا باقی ماندند.
اهداف راهبردی واشنگتن در شمال سوریه
با این حال هنوز مشخص نیست که تجهیزات و تأسیسات جدیدی که ارتش آمریکا ارسال کرده است، برای بازسازی پایگاه این کشور به کوبانی فرستاده شده‌اند یا خیر. هر چند می‌توان دلایل و انگیزه‌های مختلفی را برای افزایش حضور نظامی واشنگتن در شمال سوریه برشمرد.
نخست آن که ساخت یک پایگاه در این شهر که در شمال سوریه واقع شده و در مرز با ترکیه قرار دارد، در شرایطی انجام می‌شود که درگیری‌ها میان نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و شبه‌نظامیان مورد حمایت ترکیه تشدید می‌شود.
جاشوا لاندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما، این اقدام نظامی را پیامی نه چندان پنهان به بازیگران مختلف در سوریه توصیف می‌کند تا با احتیاط بیشتری نسبت به SDF و سرزمین‌های وسیع و اقتصادی مهم تحت کنترل آن برخورد کنند.
با در نظر گرفتن این مسئله که ترکیه تهدید به انجام یک عملیات نظامی گسترده و شدید در شمال سوریه کرده است، لاندیس اعلام کرد که اقدام آمریکا در تجهیز و ساخت پایگاهی در کوبانی هشداری برای ترکیه و نیروهای عربی است که نباید به منطقه روژاوا (اداره خودمختار شمال و شرق سوریه) حمله کنند.
بنابراین، ساخت پایگاه نظامی جدید توسط آمریکا، در درجه نخست، اقدامی محافظتی از سوی واشنگتن در برابر تهدیدات آنکارا علیه مناطق تحت کنترل کردهاست و اینکه وضعیت آینده روابط میان کردها و دولت جدید باید از طریق مذاکره تعیین شود، نه جنگ.
در همین راستا، رسانه‌ها اخیرا از دیدار احمد الشرع، سرکرده گروه تحریر الشام و «مظلوم کوبانی»، فرمانده شبه‌نظامیان یگان‌های مدافع خلق کُرد (YPG)، با میانجی‌گری آمریکا خبر داده‌اند. هرچند تاکنون هیچ خبر رسمی درباره محتوای این گفت‌وگوها و نتایج آن منتشر نشده است.
ترکیه، یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG) را که بخش عمده‌ای از نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) را تشکیل می‌دهد، یک «سازمان تروریستی» اعلام کرده است.
نیروهای دموکراتیک سوریه درحال‌حاضر بخش وسیعی از شمال شرق سوریه را در کنترل خود دارند که تقریباً معادل یک‌سوم کل خاک این کشور است. منطقه تحت کنتل این نیروها، حدود ۷۰ درصد از میادین نفت و گاز سوریه را در بر می‌گیرد.
در سال ۲۰۱۹، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، صراحتا درباره ضرورت کنترل منابع نفت و گاز سوریه توسط این کشور صحبت کرد و در یک کنفرانس خبری مشترک با اردوغان در کاخ سفید اعلام کرد: آمریکا فقط به‌خاطر نفت، نیروهایش را در آنجا نگه داشته است!
بسیاری بر این باورند که علاوه بر غارت منابع نفتی سوریه توسط آمریکا در سال‌های گذشته، کنترل این منابع به واشنگتن اهرم فشاری قدرتمند در مذاکرات با حاکمان جدید دمشق داده و مسیر آینده سوریه را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
جاشوا لاندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما دراین‌باره گفت: تحریم‌ها و نفت، ابزارهای چانه‌زنی بسیار خوبی هستند.
دومین موضوع که حضور نظامی در سوریه را برای آمریکا جذاب کرده است این است که واشنگتن احتمالا به‌دنبال تأثیرگذاری بر رفتار و سیاست‌های دولت جدید سوریه در قبال دشمنان آمریکا، ازجمله ایران و متحدان منطقه‌ای آن باشد. به ویژه آن که رژیم صهیونیستی بلافاصله پس از سقوط اسد، بخش‌های وسیعی از خاک سوریه یعنی مناطقی فراتر از جولان اشغالی را به تصرف در آورد و اعلام کرد که هیچ قصدی برای عقب‌نشینی از این مناطق ندارد.
منافع رژیم صهیونیستی در ضعف، تجزیه و فقر سوریه و نیز تلاش برای اطمینان از حضور طولانی‌مدت آمریکا در این کشور عربی است.
در این زمینه، سیاست ترامپ رئیس‌جمهور جدید آمریکا، تا حدی پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است. او اوایل دسامبر، در شبکه اجتماعی خود، «تروث سوشال»، به شیوه مبهم همیشگی خود نوشت که سوریه «جنگ ما نیست».
به نظر می‌رسد که این موضع ترامپ با شعار «اول آمریکا»ی او برای کاهش بار مسئولیت‌ها و هزینه‌های نظامی ایالات متحده برای ناتو و نیز در مناطق مختلف جهان، منطبق باشد. بااین‌حال، نگاهی به مواضع تصمیم‌گیرندگان کلیدی سیاست خارجی در دولت جدید آمریکا نشان می‌دهد که این کشور همچنان علاقه‌مند به حفظ حضور نظامی در سوریه است.
شخصیت‌هایی همچون مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، پیش‌تر به شدت از عملیات نظامی ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه انتقاد کرده و تأکید کرده‌اند که واشنگتن باید حضور نظامی خود را در سوریه حفظ کند.
از سوی دیگر، افزایش فعالیت‌های نظامی آمریکا در سوریه با حمله تروریستی در نیواورلئان هم‌زمان شد. اف‌بی‌آی این عملیات را به داعش نسبت داده است. این همزمانی ممکن است موضع حامیان ادامه مأموریت «ائتلاف بین‌المللی برای مبارزه با داعش» در سوریه را تقویت کند. به‌ویژه آنکه بخش بزرگی از زندان‌هایی که اعضای داعش در آنها نگهداری می‌شوند، تحت کنترل شبه‌نظامیان کُرد سوری قرار دارد.
پایگاه‌های نظامی آمریکا در غرب آسیا
ایالات متحده دهه‌هاست که در غرب آسیا و شمال آفریقا پایگاه‌های نظامی دارد. این کشور در اوج حضور نظامی خود در این مناطق، یعنی در سال ۲۰۱۱، بیش از ۱۰۰ هزار سرباز در افغانستان و در سال ۲۰۰۷ بیش از ۱۶۰ هزار سرباز در عراق مستقر کرده بود.
هرچند این تعداد پس از خروج تحقیرآمیز ارتش آمریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱ به‌شدت کاهش یافته است، اما برآوردها نشان می‌دهد که همچنان حدود ۳۰ هزار نیروی آمریکایی در سراسر منطقه مستقر هستند. علاوه بر این، از زمان آغاز تهاجم رژیم صهیونیستی به غزه در اکتبر ۲۰۲۳، واشنگتن به‌طور موقت هزاران نیروی اضافی را در منطقه مستقر کرده است.
«پایگاه هوایی العدید» در قطر، بزرگ‌ترین پایگاه آمریکا در غرب آسیا است که در سال ۱۹۹۶ ساخته شد. سایر کشورهایی که آمریکا در آنها حضور نظامی دارد عبارت‌اند از: بحرین، کویت، عربستان سعودی، امارات، عمان و عراق.
در مورد پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در عراق باید گفت با آن که پارلمان این کشور قانونی مبنی بر خروج رسمی نیروهای آمریکایی تصویب کرده، پنتاگون همچنان حدود ۲۵۰۰ نیرو را در این کشور حفظ کرده است.
پایگاه‌های آمریکا در منطقه غرب آسیا دارای تجهیزات حفاظتی گسترده‌ای ازجمله سامانه‌های پدافند هوایی برای مقابله با موشک‌ها و پهپادها هستند. با این حال، نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه بارها هدف حملات مختلف قرار گرفته‌اند. از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، نیروها و پایگاه‌های آمریکایی بیش از ۱۶۰ بار توسط نیروهای مقاومت منطقه‌ای مورد حمله قرار گرفته‌اند.
**************
پایان پیام/ 345
