خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ابنا ـ مهمان‌نوازی یکی از ارزشمندترین آموزه‌های دین اسلام است که از دیرباز در فرهنگ مسلمانان جایگاه ویژه‌ای داشته است. این سنت زیبا، نه تنها پیوندهای اجتماعی را تقویت می‌کند، بلکه نشان‌دهنده کرامت و بزرگواری انسان در برابر همنوعان خود است. در این مقاله، با الهام از آیات قرآن و روایات اهل‌بیت(ع)، به بررسی جایگاه مهمان و مهمان‌نوازی در اسلام می‌پردازیم و نمونه‌هایی واقعی از این سنت درخشان را مرور می‌کنیم.
مهمان‌نوازی؛ سنتی الهی و انسانی
اسلام به عنوان دینی کامل و جامع، بر اهمیت روابط انسانی تأکید ویژه‌ای داشته و مهمان‌نوازی را به عنوان یکی از نشانه‌های ایمان معرفی کرده است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید مهمان خود را گرامی بدارد»(1). این حدیث شریف نشان می‌دهد که توجه به مهمان، بخشی از ایمان یک مسلمان به شمار می‌رود.
در قرآن کریم نیز داستان حضرت ابراهیم(ع) به عنوان نمونه‌ای از مهمان‌نوازی ذکر شده است. هنگامی که فرشتگان به صورت ناشناس به خانه او آمدند، حضرت ابراهیم(ع) بلافاصله گوساله‌ای بریان شده برای آنان آماده کرد و با رویی گشاده از آن‌ها پذیرایی نمود(2). این رفتار حضرت ابراهیم(ع) الگویی برای مسلمانان در برخورد با مهمان است.
اهل‌بیت(ع)؛ پیشگامان مهمان‌نوازی
اهل‌بیت(ع) نه تنها در گفتار، بلکه در عمل نیز بهترین نمونه‌های مهمان‌نوازی را به نمایش گذاشته‌اند. امام علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «مهمانی که بر شما وارد می‌شود، روزی خود را با خود می‌آورد و گناهان شما را با خود می‌برد»(3). این بیان زیبا نشان‌دهنده نگاه مثبت امام علی(ع) به مهمان است.
یکی از داستان‌های مشهور درباره امام حسن مجتبی(ع)، رفتار کریمانه ایشان با مهمانی است که بدون اطلاع قبلی وارد منزل ایشان شد. نقل شده است که امام حسن(ع) بلافاصله دستور دادند تا بهترین غذاها برای او آماده شود و حتی لباس نو برایش فراهم کردند. وقتی آن فرد از این لطف بی‌پایان تعجب کرد، امام(ع) فرمودند: «ما اهل‌بیت(ع) این‌گونه تربیت شده‌ایم که مهمان را گرامی بداریم»(4).
داستانی از کرامت امام رضا(ع)
یکی از زیباترین نمونه‌های مهمان‌نوازی را می‌توان در زندگی امام رضا(ع) یافت. روزی فردی از اهالی خراسان به محضر امام رضا(ع) آمد و درخواست کرد تا مدتی در خانه ایشان بماند. امام رضا(ع) با رویی باز او را پذیرفتند و حتی در تمام مدت اقامتش، شخصاً از او پذیرایی کردند. آن مرد بعدها نقل کرد: «هرگز ندیدم کسی مانند امام رضا(ع) با این همه کرامت و بزرگواری از مهمان خود پذیرایی کند»(5).
تأثیرات اجتماعی و معنوی مهمان‌نوازی
مهمان‌نوازی تنها یک عمل فردی نیست، بلکه تأثیرات عمیقی بر جامعه دارد. این سنت زیبا، محبت و همدلی را میان افراد تقویت کرده و فاصله‌های طبقاتی را کاهش می‌دهد. همچنین، پذیرایی از مهمان فرصتی برای کسب ثواب الهی است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «مهمان دوست خداست و هر کس او را گرامی بدارد، خداوند او را گرامی خواهد داشت»(6).
مهمان‌نوازی در اسلام نه تنها یک وظیفه دینی، بلکه نشانه‌ای از کرامت انسانی است. این سنت ارزشمند، ریشه در آموزه‌های قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) دارد و همواره مورد تأکید بزرگان دین بوده است. با عمل به این آموزه‌ها، نه تنها می‌توانیم رضایت خداوند را جلب کنیم، بلکه جامعه‌ای سرشار از محبت و همدلی بسازیم.
پاورقی‌ها:
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 2، ص 667.
قرآن کریم، سوره هود، آیات 69-70.
سید رضی، نهج‌البلاغه، حکمت 399.
شیخ مفید، الارشاد، ج 2، ص 20.
صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 180.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 74، ص 402.
نظر شما