به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ زنان همواره در تاریخ به‌عنوان بازیگران مؤثر در تحولات اجتماعی و فرهنگی نقش‌آفرینی کرده‌اند. در این میان، بازه تاریخی از واقعه کربلا تا دوران مشروطیت، یکی از مهم‌ترین مقاطع برای مطالعه و بررسی نقش زنان در تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه اسلامی محسوب می‌شود.
دکتر نیلچی‌زاده، از پژوهشگران حوزه مطالعات خانواده، بر این باور است که زنان در تحولات تاریخی و اجتماعی، به‌ویژه از واقعه کربلا تا دوران مشروطیت، نقشی بی‌بدیل و اساسی ایفا کرده‌اند. او تأکید دارد که این بازه تاریخی، شاهد ظهور زنانی بوده که با الهام از آموزه‌های عاشورایی و روحیه ظلم‌ستیزی، در ایجاد بیداری اجتماعی و شکل‌دهی به نهضت‌های فرهنگی و سیاسی مشارکت کرده‌اند.
این دیدگاه نشان می‌دهد که زنان نه تنها در مقاومت و انتقال پیام‌های عاشورا حضوری مؤثر داشته‌اند، بلکه در دوران مشروطیت نیز به‌عنوان پیشگامان عدالت‌خواهی و بیداری ملی نقش‌آفرینی کرده‌اند. بررسی این تحولات از منظر دکتر نیلچی‌زاده، تصویری روشن از تأثیر عمیق زنان در مسیر تاریخ و جامعه اسلامی ارائه می‌دهد.
زنان در کربلا: الگوی مقاومت و جهاد
واقعه عاشورا نقطه عطفی در تاریخ اسلام است که زنان در آن، علاوه بر ایفای نقش عاطفی، حضوری پررنگ در مقاومت و پیام‌رسانی داشتند.
حضرت زینب(س) که نماد صبر و روشنگری است و با خطابه‌های خود، پیام قیام عاشورا را زنده نگه داشت. همچنین نقش زنان در حمایت از امام حسین (ع) نیز پر رنگ است. از همراهی در میدان جنگ تا مراقبت از کودکان و محافظت از ارزش‌های دینی.
نقش زنان در استمرار پیام عاشورا
پس از عاشورا، زنان با حضور در مناسبت‌های مذهبی و ترویج فرهنگ عزاداری، به زنده نگه داشتن آرمان‌های حسینی پرداختند. این فعالیت‌ها، نه تنها جنبه دینی داشت، بلکه به‌صورت غیرمستقیم روحیه ظلم‌ستیزی و عدالت‌خواهی را در جامعه تقویت کرد.
زنان در دوران صفویه: ترویج هویت دینی و فرهنگی
در دوران صفویه که مذهب تشیع به‌عنوان مذهب رسمی ایران شناخته شد، زنان در ترویج آموزه‌های دینی و حفظ سنت‌های عاشورایی نقش برجسته‌ای ایفا کردند. برگزاری مجالس مذهبی و تأکید بر تربیت دینی فرزندان، از ابزارهای تأثیرگذار آن‌ها بود.
زنان و بیداری اجتماعی در دوران قاجار
با آغاز دوران قاجار و ورود مدرنیته به ایران، نقش زنان در جامعه دچار تحول شد. آن‌ها نه‌تنها در عرصه‌های سنتی، بلکه در کنش‌های اجتماعی و سیاسی نیز ایفای نقش کردند. مثلحضور زنان در مشروطیت، زنان با برگزاری جلسات مخفیانه، نوشتن مقالات و فعالیت‌های فرهنگی به‌نوعی پایه‌گذار بیداری اجتماعی بودند. همچنین مدارس دخترانه به همت زنان روشنگر تأسیس شدند که باعث ارتقای سطح آگاهی زنان جامعه و سوادآموزی شد.
زنان در نهضت مشروطه: پیشگامان عدالت‌خواهی
در دوران مشروطیت، زنان از حاشیه به متن مبارزات اجتماعی آمدند:
همیاری در تأمین منابع مالی: برخی از زنان جواهرات خود را برای حمایت از مشروطه‌خواهان اهدا می‌کردند.
اعتراضات خیابانی: تجمع‌های اعتراضی زنان در دفاع از حقوق مردم و آرمان‌های مشروطه از نمونه‌های بارز این دوران بود.
رسانه‌ها و نشریات: زنان فعال در این دوران با تألیف و نشر مقالات، به روشنگری درباره مسائل سیاسی و اجتماعی پرداختند.
پیوند میان کربلا و مشروطیت در نگاه زنان
روحیه ظلم‌ستیزی و عدالت‌خواهی که از واقعه عاشورا الهام گرفته شده بود، در مشروطیت نیز توسط زنان زنده نگه داشته شد. آن‌ها با تأسی از حضرت زینب(س)، در خط مقدم روشنگری و مبارزه با استبداد قرار گرفتند.
زنان در بازه تاریخی کربلا تا مشروطیت، نقش بی‌بدیلی در شکل‌گیری تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایفا کرده‌اند. آن‌ها با بهره‌گیری از هویت دینی و فرهنگی خود، نه‌تنها از ارزش‌های اسلامی محافظت کردند، بلکه به‌عنوان پیشگامان اصلاحات اجتماعی و سیاسی، مسیر بیداری جامعه را هموار ساختند. این نقش‌ها، الگویی برای زنان امروز است تا در عین حفظ هویت مادری و دینی، در ساخت جامعه‌ای پویا مشارکت فعال داشته باشند.
.........................
پایان پیام
نظر شما