مهربانی، کلید موفقیت در زندگی دینی و اجتماعی

خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ابنا ـ قال امیرالمؤمنین(علیه السلام) فی وصیته لابنه محمد بن الحنفیة: «... و الزم نفسک التودّد و صبر علی مؤونات الناس نفسک و ابذل لصدیقک نفسک و مالک و لمعرفتک رفدک و محضرک و للعامة بشرک و محبّتک و لعدوّک عدلک و انصافک و اضنن بدینک و عرضک عن کلّ احد فانّه أسلم لدینک و دنیاک».(1)

امیر المومنین(ع) در وصیتش به فرزند خود محمد بن الحنیفه نکاتی اخلاقی را بیان فرمودند. توصیۀ حضرت علی(علیه السلام) به محمد بن حنفیه می نماید این است که: مهربانی با مردم را بر خود لازم بشمار و بر مشکلات و سختی ها و هزینه هایی که از ناحیۀ آنان بر تو وارد می شود، تحمّل داشته باش (انسان باید در برابر تلخی ها و بی اعتنایی ها و جفاهایی که از طرف مردم به او می شود صبور و بردبار باشد).

آنگاه معاشرین با انسان را به 3 دسته تقسیم نموده و در مقابل هر کدام تکلیفی مشخص می نماید:

1- دوستان صمیمی و صادق که در روایتی از آنها به «اخوان الصّفا» تعبیر شده است، برای آنان جان و مال خود را فدا کن! (اگر جان او در خطر بود و برای نجات وی، جان تو به خطر می افتد، اقدام کن!)

2- افرادی که انسان با آنان نشست و برخاست و معاشرت می کند اما در سطح دوستان دستۀ اوّل نیستند (اخوان المکاشرة)، اگر انسان خواستار گفتگو و نشست و برخاست با تو بودند، پذیرائی خود را از آنان دریغ نکن!

3- عموم مردم که با آنان با حسن خلق برخورد نموده و از ترشروئی و عبوسی نسبت به ایشان اجتناب کن و با دشمنان خود نیزی عدل و انصاف را مراعات نما (گرچه دشمن هستند و لایجرمنّکم شنئان قومٍ علی أن لاتعدلوا).

اما دین و آبروی خود را به هیچ کس چه دوست و چه دشمن مفروش! مراد این نیست که از آبروی خود برای گره گشائی از کار مردم مایه مگذار بلکه مقصود این است که کاری که موجب آبروریزی باشد، انجام مده!

پی نوشت:
خصال شیخ صدوق، باب الثلاثة، حدیث 178. (1)